Kardelen Çiçeği Nedir Özellikleri Bakımı

 

KARDELEN ÇİÇEĞİ

            Kardelen çiçeği nergisgiller familyasına ait toprakaltında soğan oluşturan bir bitki türüdür. Yani soğanlı bir çiçek türüdür.

Ocak ayından Mart ayının sonuna kadar çiçek açar. Özellikle ocak ayında kar örtüsü  içinde çiçek açma özelliğine yegane bitkidir. Kardelen çiçeğinin kar örtüsünü içinde çiçek açma özelliği, yaprak uçlarının sertleşmesi ve yine bitki öz suyunda buz kristalleri oluşturmayı engelleyici bir tür antifriz özelliğe sahip sıvı bulunmasından kaynaklanır.

Kardelenin çiçekleri beyaz renkli aşağıya dönük çan şeklinde ve hoş kokuludur. Ocak ayından itibaren çiçek açar ve nisan başına kadar çiçekli kalır.

Ülkemizde daha çok Karadeniz ve Marmara bölgesi ile doğu Anadolu bölgesinin bazı kesimlerinde yayılış göstermiştir. Genel olarak 900-1800 m yüksekliklerdeki rakımlarda yetişir.

Kardelen çiçeği fazla suya ihtiyaç duymaz. Ayrıca direk güneş ışığını sevmez ve organik maddece zengin orman topraklarında iyi gelişir. Yarı gölge yerlerden hoşlanır.

Kardelen çiçeği tohumdan çoğalması oldukça güç olup daha çok toprak altında bulunan soğanları ile çoğalır. Bulunduğu yerde gruplar halinde gelişim gösterir.

Kardelen çiçeği saksıda yetiştirilmeye uygun bir türdür. Soğanları nisan ayında saksılara dikilerek yetiştirilebilir. Son yıllarda saksı üretimi hızla artmıştır.

Devamını Oku »

Meşe Palamudu Ağacının Kullanımı Özellikleri Odun Değeri

 

MEŞE AĞACI ÖZELLİKLERİ KULLANIMI

Meşe ağacı ormanlık alanlarda bulunan ve yaklaşık 25 m ye kadar boylanabilen bir ağaç türüdür. Kayıngiller ailesine aittir ve Ülkemizde tam olarak 18 adet meşe ağacı türü bulunmaktadır

.Meşe ağacının gövdesi düzgün şekildedir ve siyaha çalar esmer vari bir rengi bulunmaktadır. Meşe ağacı ülkemizin neredeyse tüm bölgelerinde yetişen ağaç türlerinden bir tanesidir. Özellikle ülkemizin iç kesimlerinde birçok meşe ormanlıkları veya korulukları bulunmaktadır. Meşe ağacı çok dayanıklı bir ağaç olması sebebiyle birçok alanda kullanılmaktadır.

Meşe ağacının meyvesi ise palamuttur. İlkbahar başında çiçek açan ve sonbaharda da meyve veren meşe ağacının tohumuna ise pelit denir. Pelit, palamudun içerisinde yer alan ve kestane benzeri bir yemiştir. 

Oldukça dayanıklı olan meşe ağacı kerestesi ev eşyalarında, parke imalatında, fıçı üretiminde kullanılır. Oymacılıkta da tercih edilen bir ağaç türüdür.

Meşe ağacının meyvesi olan palamuttan elde edilen şıra hayvan derilerini kullanılacak hale getirmek için yapılan sepicilik işlemlerinde kullanılmaktadır. Ayrıca palamut ve pelit hayvan yemi olarak kullanılmakta hatta yaban hayvanlarından sincap ve bazı kuş türlerinin ana besin kaynağıdır.

Meşe ağacı o kadar dayanıklıdır ki genellikle iskeleler, köprüler ve hatta gemiler meşe ağacının keresteleri ile yapılır.

Odun değeri de oldukça iyi olup uzun süre yanması ve ortama az duan ve koku bırakması ile şömineler içinde idealdir.

Devamını Oku »

Salep Yetiştirilecek Toprak Nasıl Olmalı?

 

SALEP YETİŞTİRİLECEK TOPRAK NASIL OLMALI

Türkiye genelinde düşünüldüğünde, salep elde edilen türler özellikle kireçli topraklarda yetişirler. Toprak analiz sonuçlarına göre pH değeri 7 nin üzerinde olması gerekir. 7 nin altındaki topraklarda analiz raporuna göre tarım kireci kullanılmalıdır. Ayrıca azot oranı düşük ve fosfor oranı da yüksek olmalıdır. Yeterli düzeyde potasyum olmalıdır.

Salep bitkisi doğada her tür toprakta yetişebilmekte ise de; kültür ortamında, diğer yumrulu bitkilerde olduğu gibi hafif bünyeli, kışın su tutmayan süzek ve organik maddece zengin toprakları daha çok tercih etmektedir. Genel olarak siyah renkli ve kum oranı fazla olan topraklar tercih edilmelidir.

Ayrıca organik madde miktarını arttırmak üzere dekara 2,5 ton yanmış çiftlik gübresi kullanılması gerekmektedir.

Devamını Oku »

Salep Orkideleri hakkında Genel Bilgiler

 

SALEP ORKİDELERİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Salepgiller veya Orkidegiller (Orchidaceae) Asparagales takımına aittir. Familya tür bakımından en zengin en fazla üyesi bulunan türlerden birisidir ve çiçekli bitkilerin ikinci büyük familyasıdır. Dünyada yaklaşık 880 cins ve 22 binden fazla tür içermektedir. Dünyada geniş alanlarda yayılışa sahip, çoğunluğu tropik olmak üzere soğuk ılıman ve subarktik bölgelerde de görülür. Türkiye'de 24 cins ve 180’den fazla türü bulunur.

Taksonomik sınıflaması henüz tam şekillenmemiştir, sürekli eklemeler çıkarmalar yapılmaktadır. Salep orkideleri Orchidaceae familyası üyelerinden bazılarına verilen isimdir. Yani salep yapımında bütün orkide türleri kullanılmaz. Ülkemizde 10 farklı cinse yaklaşık 80 farklı orkide türünden salep elde edilmektedir. Bunlardan bazıları Orchis, Ophyris, Serapias, Platanthera, Dactylorhiza cinsleridir. Diğerleri süs bitkisi gibi amaçlarla değerlendirilebilecek türlerdir. Dünya üzerinde en fazla yaygınlık gösteren bitki ailelerinden birisidir.

Dünyada Türkiye önemli bir tedarikçidir. Üretimi ülkemiz ormanlarından veya açık alanlarından kontrolsüz olarak yapıldığından nesli tükenmekte olan bitkiler arasındadır. Toplayıclar salep orkidelerini “deşme” tabirinde de ifade edildiği gibi kazarak çıkarmakta yumrulardan birisini satmak üzere alırken diğer parçaları doğaya atmaktadır. Halbuki kalan parçaların geri dikilmesi salep orkidelerinde görülen azalmayı azaltabilir hatta engelleyebilir. Ancak toplayıcılar zaman kaybı olur düşüncesiyle yeni yumruyu alıp eskiyi rasgele doğaya atarak toplamaya devam etmektedir.

Yumru verme yeteneği bakımından genellikle doğal koşullarda iki yumru vermektedir. Ancak kültür koşullarında 5 yumruya kadar verebilen türler vardır. Serapias vomeracea (Burm.fill.) Brig., Orchis sancta L. ve Ophrys bombylifera Willd. ikiden fazla yumru verir ancak ilk ikisi kültür koşullarında daha verimli olabilir. Orchis morio L., Orchis italica Poiret. ve Orchis anatolica Boiss. ise üzerinde çalışılabilecek, ümitvar diğer türlerdir. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü uzmanlarınca ifade edildiğine göre Serapias vomeracea (Burm.fill.) Brig. ve Orchis sancta L. kültür yetiştiriciliğinde 3-5 adet yumru oluşturabilmektedir. Ancak bu türlerin karasal iklime sahip TR72 Bölgesinde nasıl bir performans göstereceği bilinmemektedir.

Salep orkideleri bazı kök bölgelerinin kalınlaşmasıyla yumruya dönüşür ve bu yumru içerisinde glikomannan, nişasta gibi maddeler bulunmaktadır. Elde edilen yumrular temizlenip, kaynatılıp kurutulduktan sonra toz haline öğütülerek getirilmektedir. Genellikle salep içeceği yapımında ve bazı ilaç niteliğinde kimyasalların üretiminde kullanılmaktadır. Dondurma, yoğurt, içecek karışımlarında, tıbbi-aromatik ve kozmetik alanında kullanımı da mevcuttur. Üretimin ağırlıklı olarak yapıldığı yerler; Ege Bölgesi (%50), Akdeniz Bölgesi (% 15), Karadeniz Bölgesi (%15), İç Anadolu Bölgesi (%10), Doğu Anadolu Bölgesi (%5), Güneydoğu Anadolu Bölgesi (%5)’dır. Buradan ülkemizin hemen tüm alanlarında görüldüğü ve toplandığı anlamı çıkarılabilir.

Ülkemizde Osmanlılar döneminden beri tüketilmekte olup bütün dünyada tüketimi yaygınlaşmaktadır. Genellikle sıcak içecek olarak saleplerde, dondurmalarda, pastalarda stabilizatör olarak kullanılmaktadır. Halk arasında yoğurt kıvamını arttırdığı ve bu nedenle kullanıldığı belirtilmektedir. Aynı zamanda kullanıldığı ürünlerde tad ve aromaya önemli katkı yapar. Saleplerin bileşimi bakım durumuna, genetik özelliklerine ve toplandığı bölgeye göre büyük oranda değişmekle birlikte yaklaşık olarak şöyledir (Tekinşen ve Karacabey, 1984); %16-55 glukomannoz %2.7 nişasta %12 nem %2.4 mineral maddeler 8 Salebin yapısındaki en önemli madde glikomannan olup yüksek miktarda (hacminin 400 katı suyu tutarak) su tutabildiğinden dolayı kıvamlaştırıcı, şekli koruyucu, katılığı uzun süre devam ettirici erime hızını düzenleyici özelliklere sahiptir. İçeriğindeki nişastada daha fazla su çekerek şişmesine yardımcı olur. 

Devamını Oku »

Bazı Salep Türlerinin Glikomannan Oranı:

 

BAZI SALEP TÜRLERİNİN GLUKOMANNAN ORANLARI

            Ülkemiz doğasında yetişen bazı önemli salep türlerinin glikomannan değerleri hakkında bilgi vereceğiz. Ama önce salep ve içeriğindeki en önemli madde olan glikomannan nedir kısaca açıklayalım.

Glikomannan glikoz ve mannoz şekerlerinin birleşmesi ile meydana gelen bir polisakkarittir. Salep, elde edildiği türe bağlı olarak % 7-61 oranında glikomannan, % 8-19 oranında nişasta, % 0.5-1.5 azotlu maddeler, % 0.2-6 kül (K.M de), % 1-4 şeker ve % 6-12 oranında rutubet içerir.

Salep bitkisinin yaygın kullanımı içeriğinde bulunan glukomannan maddesinden kaynaklanır. Kullanıldığı sıvıda müthiş bir kıvam artırıcı özellik sağlar. Dondurmada kullanılması ise kıvam arttırıcılığı özelliğinin yanında geç erimesini de sağlar. Özellikle Maraş dondurmasında geç erime ve sertlik sağlayan, salepteki glikomannanlardır.

Salep dondurmaya hem stabilizatör görevi yaparak kıvamını artırır  hem de belirli bir tat ve aroma sağlar. 1 gr salep 200 ml sıvıyı absorbe ederek yoğunlaştırır. Buna göre 5 gr salep 1 lt süte katılarak yaklaşık bir litre salep içeceği elde edilir.

            Bazı Salep Türlerinin Glikomannan Oranı:

Devamını Oku »

Steveniella satyrioides (Tek yaprak-Takkeli Salep)

 

Steveniella satyrioides (Tek yaprak-Takkeli Salep)

Bu salep türü ülkemizde yetişen salep türlerindendir. Salep orkideleri içerisinde yaprağı mor olan tek türdür. Tek yaprak oluşturan bu türün yaprak rengi üzeri mor çizgili veya tamamen mor renkli yapıdadır.

            Yaklaşık 40 cm boylanabilen bu salep orkidesi 0-1300 rakıma kadar yetişir. Daha .çok İğne yapraklı ve yaprak döken ormanlar, çalılıkları ve ormanlar arasındaki açıklıklar doğal yetişme ortamlarıdır.

Çiçek yapısı tipik orchis türüne benzerlik gösterir. Nisan mayıs aylarında çiçek açar ve çiçekleri yeşilimsi mor renkte ve üst üste bazal şekilde dizilmiştir.

Yumrusu yuvarlak olup diğer türler nazaran daha küçüktür. İki yumru oluşturma özelliği orta derecededir. Bu tür tarla yetiştiriciliğine uygun türler arasında sayılabilir. Türün glukommannan oranı % 25 civarındadır.

Yayılış gösterdiği alanlarda çok fazla bulunmamakta ve endemik bir tür olarak sayılabilmektedir.

Devamını Oku »

Kuru Öksürüğe Çare Hatmi Çiçeği Çayı

 

BİNBİR DERDE DEVA HATMİ ÇİÇEĞİ

 

            Hatmi çiçeği ebegümecigiller familyasından bir bitkidir. Yaklaşık 2-2,5 m kadar boylanır ve ilkbaharda pembe beyaz kırmızı turuncu gibi çeşitli renklerde rengârenk çiçek açar.

            Bitki çiçek açtıktan sonra çiçekleri çiçek tablası ile birlikte koparılarak gölgede 5-6 gün süre ile kurutulur ve kullanıma hazır hale gelir.

            Hatmi çiçeğinin en çok kullanılan şekli bildiğimiz klasik bitki çayı gibi çayı yapılarak tüketilmesidir. Bunun haricinde özel karışımlarla cilde sürülebilecek kremi yapılabildiği gibi diş hastalıklarına karşı gargara olarak ta kullanılmaktadır.

            Hatmi Çiçeği Çayı Nasıl yapılır?

            Önceden toplanmış ve gölgede kurutulmuş 4-5 adet hatmi çiçeği bir bardak sıcak suya kınur ve 10 dakika demlenir. Daha sonra süzülerek günde iki fincan içilir.

            Hatmi Çiçeğinin Faydaları

Hatmi çiçeği halk arasında "kuru öksürük" olarak tabir edilen ve bir türlü bitmek bilmeyen o öksürüğe çare olmasıyla biliniyor. Aynı zamanda grip, nezle, soğuk algınlığı gibi hastalıkların iyileşme sürecini hızlandırıyor.

 Yine gastrit reflü gibi çeşitli mide rahatsızlıklarına da olumlu etkilerde bulunuyor.

Hatmi çiçeği, adeta doğal bir ağrı kesici olduğundan vücudun çeşitli yerlerinde oluşan ağrıları dindiriyor.

Hatmi çiçeğini sıcak suda demledikten sonra elde ettiğiniz çayı soğutarak gargara yaptığınızda iltihaplanmaları iyileştirme gücü sayesinde diş ve diş eti sağlığına da olumlu etkilerde bulunuyor, söylemeden geçmeyelim.

Devamını Oku »